Gastdocent Hilbert van Omme kwam onlangs bij NNVO langs om een college te geven over het Loodswezen. Hij gaf een kijkje in zijn werk als chief pilot en ging in op de raakvlakken met het werk van een VTS-operator. Beide leveren een belangrijke bijdrage aan het vlot en veilig afhandelen van het scheepvaartverkeer. “Samen met de VTS-operators zijn wij belangrijke radertjes in het hele proces.”
De voornaamste taak van het Loodswezen is het jaarlijks loodsen van de meer dan 90.000 loodsplichtige zeeschepen van en naar de Nederlandse en Vlaamse zeehavens. Hiervoor zijn zij 24 uur per dag inzetbaar onder alle weersomstandigheden. Hilbert van Omme vertelde in zijn gastcollege dat Loodswezen Rotterdam-Rijnmond met 220 registerloodsen zo'n 56.000 schepen per jaar de havens in en uit loodst. In het drukbevaren gebied van de Rotterdamse haven, vol terminals, raffinaderijen en chemische fabrieken, dragen zij in belangrijke mate bij aan de veiligheid.
LOA-loodsen
Van de 220 Rotterdamse registerloodsen zijn zeventig loodsen bevoegd als LOA-loods (Loodsen op Afstand). Zij voeren naast hun regulieren loodstaken aan boord van schepen ook VTS-taken uit voor twee sectoren in de Rotterdamse haven. In het drukke aanloopgebied zijn de loodsen bevoegd de zeeschepen in deze sectoren door middel van koers- en vaartadviezen te begeleiden. Ook loodsen zij bij slechte weersomstandigheden kleinere schepen de haven in en uit. De LOA-loodsen voeren hun taken uit vanaf de verkeerscentrale Hoek van Holland, net zoals VTS-operators dat doen. Bevindt het schip zich eenmaal binnen de pieren, dan gaat de toegewezen loods fysiek aan boord.
Radertjes in het proces
“Samen met de VTS-operators en andere dienstverleners zijn wij de radertjes in het hele proces,” legde Hilbert uit. “Als wij goed met elkaar samenwerken, loopt dat proces heel soepel en kunnen we de best mogelijke service verlenen aan de scheepvaart.” Hilbert is inmiddels twintig jaar werkzaam als loods bij Loodswezen Rotterdam-Rijnmond en werkt hij daarnaast als coach. Ook is hij adviserend lid van de commissie van deskundigen bij NNVO én is hij namens het Loodswezen lid van de VTS-commissie van de internationale organisatie IALA.
Druk vaarwater
In zijn gastles vertelde hij onder meer wat de rol van een loods inhoudt en welke tools hij aan boord gebruikt. Hierbij gaf hij praktijkvoorbeelden van situaties aan boord van schepen. Als specialist die het plaatselijk vaarwater goed kent, moet hij rekening houden met tal van factoren. Denk aan wind, mist, stroming en beperkte manoeuvreerbaarheid. Volgens Hilbert maakt het drukke vaarwater in de Rotterdamse wateren het werk van een loods leuk en uitdagend.
Goed communiceren
Hij illustreerde zijn verhaal onder meer met foto’s die door een loods vanuit de stuurhut van een groot containerschip zijn genomen: “Dit is wat een kapitein en een loods zien als ze naar buiten kijken. Vanaf een groot containerschip lijkt de Rotterdamse haven een ‘slootje’, maar de vaarweg is toch 400 meter breed. Je kunt je voorstellen dat het manoeuvreren met zo’n groot schip de nodige expertise vraagt.” Ook liet Hilbert een audiofragment tussen een loods en een VTS’er horen toen er sprake was van mist en het zicht beperkt was. “Ook al is het zicht slecht, door goed met elkaar te communiceren, kun je elkaar toch goed helpen.”
Perspectief vanuit een loods
“Ik vind het belangrijk om de cursisten een kijkje te geven in het werk van een loods in relatie tot VTS-taken,” vertelt Hilbert na afloop van zijn gastcollege. “De praktijkvoorbeelden met betrekking tot manoeuvres laat ik bewust zien; wat kan wel en wat niet? Ik laat dat zien vanuit ons perspectief, zodat zij straks als VTS-operator beter begrijpen waarom wij als loodsen bepaalde beslissingen nemen. De cursisten die de VTS-opleiding volgen, hebben verschillende achtergronden. Niet iedereen heeft gevaren en dat is best een uitdaging voor het opleidingsteam van NNVO. Het is mooi dat wij daar als Loodswezen iets aan kunnen bijdragen.”
Eyeopener
Volgens Hilbert is er soms wederzijds onbegrip tussen loods en VTS-operator. “Daarom is het belangrijk om inzicht te krijgen in elkaars werkzaamheden en begrip voor elkaars beperkingen. Tijdens de opleiding mogen de cursisten met een loods meevaren, want dat verduidelijkt veel. Zo heb je vanuit een zeeschip een heel ander zicht dan vanuit een binnenvaartschip. Dat verschil kan voor beginnende VTS-operators echt een eyeopener zijn. Maar ook na de opleiding zijn zij altijd welkom bij het Loodswezen. Juist die samenwerking maakt het werk leuk. Het is een mooi en boeiend spel tussen de mensen op het schip en de operators aan de wal.”
Samenwerking Poseidon
Onder auspiciën van NNVO en in nauwe samenwerking met Port of Rotterdam verzorgt Loodswezen Rotterdam-Rijnmond een eigen VTS-opleiding. In 2022 tekenden zij een licentieovereenkomst voor het gebruik van Poseidon, de e-learning binnen de VTS-opleiding van NNVO. Loodswezen Rotterdam-Rijnmond zet Poseidon in ter voorbereiding op het trainen op de simulator en binnen de herhaal- en recurrent trainingen. Hilbert van Omme is als coach blij met de e-learning: “Het is een prachtig product. Onze grootste winst met Poseidon is dat cursisten zich al in vroeg stadium de procedures eigen kunnen maken. Hebben ze veel uren in Poseidon geoefend, dan merk je dat direct op de simulator. Ze zijn dan veel beter voorbereid.”
