Interview Jim van de Geer en Pieter Kuijt

De ontwikkelingen in zowel het nautische werkveld als daarbuiten gaan snel. Als opleidingsinstituut wil NNVO ook in de toekomst een waardevolle bijdrage leveren aan de vakbekwaamheid van medewerkers in de sector. Het bestuur van NNVO ontwikkelde daarom een gezamenlijk strategisch ambitiedashboard. Bestuursvoorzitter Jim van de Geer en directeur Pieter Kuijt vertellen in dit dubbelinterview waarom juist nu een nieuwe strategie nodig is.

Waarom is er een nieuwe strategie ontwikkeld?

Jim: “Toen NNVO in 2003 werd opgericht, lag de focus vooral op de kwaliteit van de opleidingen, omdat de context van buiten nog niet zo aan het veranderen was. Maar in de jaren daarna is de wereld enorm veranderd. Kijk maar naar de scheepvaart, waar autonoom varen in opkomst is. Dit betekent dat de werkzaamheden op de verkeersposten en bediencentrales veranderen en dat heeft gevolgen voor de opleidingen van NNVO. Als bestuur vinden we het belangrijk om een gezamenlijk beeld te krijgen over de richting die wij denken dat het opgaat. Dan is het makkelijker om die richting uit te werken in inhoud en werkwijzen. Een nieuwe strategie was nu echt nodig. Juist door het met elkaar te hebben over waar je naartoe wilt, ontstaat er een gezamenlijke visie. Dit helpt NNVO als organisatie, maar uiteindelijk ook haar klanten om de goede producten te leveren.”

Pieter: “Dat is precies de crux. Een strategie is altijd belangrijk voor een organisatie, maar zeker voor een organisatie als NNVO die gedragen wordt door zo’n variëteit aan participanten en klanten. Juist dan is het belangrijk om gezamenlijk een beeld te creëren waar je naartoe wilt met elkaar. De ontwikkelingen gaan nu ook sneller dan misschien vijf of zes jaar geleden. Denk aan de digitalisering van het onderwijs, maar ook aan de digitalisering op de werkvloer van bijvoorbeeld brug- en sluisoperators. Er gebeurt veel in het nautische werkveld. Als opleidingsinstituut wil je niet aan het einde van de pijplijn staan. Je wil aan de voorkant mee kunnen denken en praten. Dan moet je een goede visie hebben op wat je wilt bereiken.”

De nieuwe strategie is voortgekomen uit een aantal strategiesessies met het bestuur van NNVO onder leiding van Management Strategen. Hoe zien jullie de rol van het bestuur en de medewerkers in deze nieuwe strategie?

Jim: “Wat ik zelf mooi vind aan modern leiderschap is dat het wát bij de bestuurders vandaan komt, maar dat het hóe bij de uitvoering wordt gelaten. Wat we de afgelopen jaren zagen, is dat het bestuur te veel met de hoe-vraagstukken bezig was. Deze nieuwe strategie geeft ons richting in wát we willen bereiken. Hiermee komt er ruimte voor de mensen van de uitvoering hóe we daar gaan komen. Op die manier benutten wij de krachten van beide werelden. Hiermee bedoel ik dat de kracht van de bestuurders is dat ze richting geven op het wát, want zij kennen de brede context, zowel maatschappelijk als in hun eigen vakgebieden. En de medewerkers weten exact hóe ze het werk moeten doen. Die twee werelden willen we met onze visie en strategie aan elkaar verbinden, waarbij iedereen in zijn kracht wordt gezet.”

'De kernkwaliteit van onze organisatie is dat wij een echte verbinder zijn'

Pieter: “We hebben er bewust voor gekozen om de uitvoering van dit strategische proces niet alleen aan de NNVO-medewerkers over te laten, maar hier nadrukkelijk samen met de participanten vorm aan te geven. Het bestuur, waarin de participanten zijn vertegenwoordigd, heeft een stip op de horizon geformuleerd. En hoe we daar gaan komen, bepalen we telkens met elkaar aan de hand van een aantal stappen. De kernkwaliteit van onze organisatie is dat wij een echte verbinder zijn. Dit strategische proces moet dat letterlijk belichamen. Je kunt ook alleen samen succesvol zijn als er een gedragen strategie is en iedereen erin gelooft.”

Jim: “Het eigenaarschap van de participanten in de stichting is heel hoog, omdat er een gezamenlijke drive is om opleidingen van hoge kwaliteit te leveren. Zij voelen samen de verantwoordelijkheid voor het succes van de stichting. Het is zo’n kleine nichemarkt, dat moeten we echt met elkaar doen. Tegelijkertijd heeft die gezamenlijkheid zich al bewezen. Kijk maar naar waar NNVO nu staat: een opleidingsinstituut dat kwalitatieve opleidingen biedt en goede resultaten oplevert, ook op internationaal vlak.”

In het strategiedashboard zijn drie ambities geformuleerd. Kunnen jullie daar iets meer over vertellen?

Pieter: “Twee van die ambities zitten al in onze genen, namelijk dat wij een erkend topinstituut willen zijn en een maximale bijdrage willen leveren aan veilig vaarwegbeheer. Wij hebben al veel bereikt met elkaar als ik kijk naar de Nautische Leerlijnen en de VTS-opleiding, maar we willen nog beter worden in dat veilige vaarwegbeheer. Internationaal gezien krijgen we al veel waardering, met name in IALA-verband. Mensen zeggen dan: ‘We kijken echt naar Nederland als voorbeeld van hoe je zo’n VTS-opleiding moet opzetten.’ Ook onze e-learning Poseidon krijgt internationaal veel aandacht. Men vindt dat een prachtig product en is een mooi voorbeeld van hoe wij daarin vooroplopen. Dat is de continuïteit die in de strategie zit en daar gaan we mee verder.

'In werkgroepen gaan we ideeën en initiatieven genereren'

De derde ambitie zit vooral in het samenwerken. NNVO is in vaarwegbeheer eigenlijk de enige partij die hierin de verbinding kan leggen. Wij willen een toonaangevend kennisplatform zijn waar alle partijen bij elkaar kunnen komen. Waar we kennis met elkaar delen en ervaringen uitwisselen. En waarbij we ons willen focussen op het vraagstuk: hoe kunnen we de mensen uit de sector nog beter opleiden, hoe kunnen we hun competenties ontwikkelen en hun talenten maximaal benutten? Als we daar als NNVO een wezenlijke bijdrage aan kunnen leveren, levert dat veel toegevoegde waarde op.”

Hoe gaat NNVO concreet aan de slag met deze ambities?

Pieter: “We hebben een plan van aanpak gemaakt en daarin hebben we een aantal speerpunten uitgekozen. Deze punten gaan we uitwerken in drie werkgroepen. Zij houden zich bezig met de thema’s ‘Klant & markt’, ‘Vakbekwaamheid vaarwegpersoneel’ en ‘Samenwerking in de sector’. De leden van de werkgroepen bestaan grotendeels uit afgevaardigden van de participanten. Zij gaan in een korte periode van drie maanden met elkaar werken op een agile manier om met elkaar te bepalen hoe zij vorm kunnen geven aan de ambities en de thema’s die daarbij horen. De werkgroepen gaan dus ideeën en initiatieven genereren. Vervolgens zullen we de uitkomsten uit de werkgroepen met elkaar bespreken en deze bekijken in samenhang met lopende activiteiten. Op basis hiervan gaan we invulling geven aan onze ambities.”

De participanten krijgen allemaal een rol in de uitvoering van de strategie. Zijn er nog andere partijen die jullie hierbij willen betrekken?

Jim: “We hebben veel vertrouwen in onze participanten, maar tegelijk zijn dit allemaal uitvoeringsorganisaties. Uiteindelijk is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verantwoordelijk voor de veiligheid op het water. Zij zijn bepalend voor de regie. Daarom zullen wij bij het ministerie fundering vragen voor onze strategie. We gaan concreet de vraag stellen of zij het eens zijn met de koers die wij opgaan en of deze bij het beleid past. Kortom, wij richten ons nu vooral op de uitvoeringsorganisaties, maar zoeken nadrukkelijk sponsorschap bij het ministerie.”

De nieuwe strategie zou je als uitdagend kunnen omschrijven. Zijn de geformuleerde ambities ook echt haalbaar?

Pieter: “Hoewel de strategie vanuit het bestuur is ontwikkeld, ben ik vanaf dag 1 er intensief bij betrokken geweest. In afstemming met collega’s en bestuur heb ik voortdurend getoetst wat haalbare doelen zijn voor een relatief kleine organisatie als NNVO. Dat is ook mijn taak als directeur, want de uitvoering van opleidingen moet gewoon doorgaan. De conclusie is dat de strategie een goede mix biedt van vernieuwing en voortbouwen op wat we al bereikt hebben met elkaar.”